CẤU TẠO XE ĐẠP THỂ THAO

Trong quá trình sử dụng xe đạp, đặc biệt là xe đạp thể thao, việc hiểu rõ về các bộ phận cấu tạo xe đạp là rất quan trọng. Bằng cách kiểm tra các bộ phận trên xe đạp, bạn có thể phát hiện ra các lỗi của xe và từ đó có thể áp dụng những phương pháp sửa chữa phù hợp. Bài viết này của Somings Việt Nam sẽ giới thiệu các thành phần chính của xe đạp cùng với một số lưu ý quan trọng khi bảo dưỡng và sửa chữa chúng.

XE ĐẠP THỂ THAO

Xe đạp thể thao là gì? Xe đạp thể thao là loại xe đạp được thiết kế chuyên biệt để sử dụng trong các hoạt động thể thao, đặc biệt là đua xe đạp và tập luyện thể thao. Xe đạp thể thao thường có khung nhẹ và cứng cáp, bánh xe mỏng và áp suất cao để tăng tốc độ và giảm lực cản, hệ thống phanh và tay lái được thiết kế để tối đa hóa khả năng kiểm soát và ổn định. Ngoài ra, xe đạp thể thao còn có nhiều tùy chọn về kích cỡ và kiểu dáng, phù hợp với nhiều loại địa hình và phong cách đi xe khác nhau. Sau đây, hãy cùng Somings đi tìm hiểu chi tiết hơn về cấu tạo xe đạp thể thao.

CÁC BỘ PHẬN CẤU THÀNH NÊN XE ĐẠP THỂ THAO

Xe đạp thể thao được cấu tạo như thế nào? Xe đạp thể thao được cấu tạo từ nhiều bộ phận và loại vật liêu khác nhau, mỗi bộ phận đóng một vai trò quan trọng trong hiệu suất và tính năng của xe đạp, phải đảm bảo đáp ứng được hiệu suất đạp mạnh mẽ.

Cụ thể, một chiếc xe đạp thể thao được cấu tạo bởi các bộ phận sau:

• Khung sườn xe (frame).
• Cụm bánh xe: bao gồm lốp xe (tire), vành xe (spoke), căm xe (rim).
• Cụm yên xe: gồm yên xe (saddle), cọc yên (saddle post).
• Bàn đạp (pedal).
• Cụm tay lái: bao gồm ghi đông (handlebar), pô tăng (stem).
• Bộ chuyển động (groupset): bao gồm các bộ phận còn lại.

KHUNG SƯỜN XE

Khung sườn của xe đạp được xem là bộ phận quan trọng nhất, vừa có tác dụng tạo nên ngoại hình xe đạp vừa giúp liên kết các bộ phận khác của xe thành một thể thống nhất. Khung xe cũng là yếu tố quan trọng nhất cần được xem xét khi lựa chọn một chiếc xe đạp. Đối với xe đạp thể thao, khung sườn thường được thiết kế với hai hình tam giác đối xứng nhau, giúp tăng tính cứng cáp và độ bền cho xe. Khung xe có thể được làm từ nhiều loại vật liệu khác nhau, từ loại giá rẻ như thép đến loại cao cấp như khung sợi carbon siêu nhẹ. Tùy thuộc vào mục đích sử dụng và ngân sách của mỗi người, việc lựa chọn loại khung xe phù hợp sẽ giúp bạn có được một chiếc xe đạp vừa đẹp vừa chất lượng. Chi tiết cấu tạo của một chiếc khung xe đạp như sau:

• Cụm tam giác phụ: Gồm Seat Stays (đỡ yên sau), Chain Stay (cố định xích), Seat Tube (trụ đỡ cọc yên). Ba bộ phận này kết hợp lại tạo thành cụm cố định cho phần bánh sau của xe.
• Cụm tam giác chính: Gồm Top Tube (thanh đỡ ngang), Seat Tube (trụ đỡ cọc yên), Down tube (thanh đỡ dưới). Ba bộ phận này giúp nâng đỡ trọng lượng cơ thể người dùng. Đồng thời tạo liên kết với hai cụm bánh trước sau của xe.
• Cụm đầu xe: Gồm Head Tube (thanh đỡ cụm tay lái), Fork (phuộc xe). Cụm này liên kết với cụm tam giác chính để liên kết với bánh trước và tay lái. Ở một số loại xe địa hình, phuộc xe còn có chức năng giảm xóc, giúp di chuyển dễ dàng trên những con đường khó đi.

CỤM BÁNH XE

Cụm bánh xe gồm các bộ phận sau:

• Vành xe: Giúp cho bánh xe có độ cứng và độ chịu lực tốt.
• Lốp xe: Giúp xe đạp có thể tiếp xúc với đường một cách êm ái và thuận tiện.
• Căm xe: Là bộ phận giữ cho lốp xe cố định trên mâm xe, giúp cho bánh xe quay tròn.

LỐP XE

Lốp xe là phần bao bọc ngoài cùng của bánh xe. Lốp xe được làm từ chất liệu cao su, có độ dày khác nhau tùy thuộc vào kích cỡ và loại xe. Lốp xe được bơm bằng khí, giúp cho xe di chuyển một cách nhẹ nhàng và êm ái trên mọi địa hình. Trên lốp xe có nhiều đường vân, giúp xe chống trơn trượt khi đi trên đường. Lốp xe được thiết kế với nhiều mẫu mã và kiểu dáng khác nhau, phù hợp với từng loại xe và nhu cầu sử dụng. Các loại lốp thông dụng bao gồm lốp đường trơn (slick), lốp có răng cưa (knobby), lốp có lớp chống thủng, lốp có độ bám cao trên địa hình đá, đất đỏ hay đường trơn trượt. Cụ thể ứng dụng trong một số loại xe, bao gồm:

Lốp xe đạp địa hình: là loại lốp có diện tích tiếp xúc mặt đường lớn. Lốp xe đạp địa hình có thiết kế đặc biệt với răng cưa hoặc mũi tên nhỏ trên bề mặt lốp, giúp tăng độ bám và khả năng kiểm soát trên địa hình cứng, khó đi. Kích thước đường kính lốp xe thông thường là 26 inch và 27.5 inch.

Lốp xe đạp đường phố (Touring bike - Citybike): Lốp xe touring là một loại lốp được thiết kế với diện tích tiếp xúc mặt đường nhỏ hơn so với lốp xe đạp địa hình, giúp tăng tốc độ và độ nhẹ nhàng khi di chuyển trên đường phẳng. Lốp touring không có gai trên bề mặt, thay vào đó, nó có nhiều đường rãnh sâu, giúp tăng độ bám và chống trơn trượt khi di chuyển trên đường ẩm ướt. Kích thước đường kính lốp xe touring thông thường là 700x28C, 700x32C, 700x35C. Những kích thước này phù hợp với xe touring và giúp tăng khả năng di chuyển trên đường phẳng và địa hình nhẹ nhàng.

Lốp xe đạp đua (Roadbike): là loại lốp có diện tích tiếp xúc với mặt đường nhỏ nhất trong 3 loại lốp xe. Lốp vân có các rãnh trên bề mặt, nhưng tần suất không nhiều. Chính vì vậy nên các xe roadbike thường có tốc độ cao hơn so với các dòng xe còn lại. Kích thước đường kính lốp xe roadbike thông thường là 700x23C.

Ngoài ra, còn có một số mẫu lốp xe dành cho xe đạp trẻ em. Lốp xe trẻ em được thiết kế giống như các loại lốp xe khác, nhưng có kích thước nhỏ hơn. Kích thước của lốp xe trẻ em dao động từ 12 inch đến 24 inch.

VÀNH XE

Vành xe là thành phần quan trọng của hệ thống bánh xe, được sử dụng để giữ lốp xe và truyền động từ trục bánh xe đến lốp. Vành xe thường được làm bằng hợp kim nhôm hoặc thép, với đường kính khác nhau tùy thuộc vào kích cỡ của lốp xe. Vành xe được thiết kế để chịu lực và chống va đập khi di chuyển trên địa hình khác nhau, đảm bảo độ bền và độ ổn định cho lốp xe đạp nói riêng, các bộ phận khác trên xe đạp nói chung.

CĂM XE

Căm xe đạp được sử dụng để giữ và giúp lốp xe xoay quanh trục bánh xe. Căm xe thường được làm bằng thép không gỉ hoặc hợp kim nhôm, với độ dẻo và độ bền cao để chịu được lực tác động khi di chuyển trên địa hình khác nhau.

Các căm xe được gắn vào các lỗ trên vành xe, và thông qua việc điều chỉnh độ căng của chúng, ta có thể điều chỉnh độ bám và độ chính xác của lốp xe. Để tăng độ bám và kiểm soát trên địa hình khó đi, các căm xe có thể được bổ sung bằng răng cưa hoặc mũi tên nhỏ trên bề mặt, giúp tăng độ bám và khả năng kiểm soát của xe. Căm xe có thể được thiết kế với nhiều hình dạng và kích thước khác nhau, tùy thuộc vào loại xe và nhu cầu sử dụng.

CỤM YÊN XE

Cụm yên xe là bộ phận quan trọng trong cấu tạo xe đạp thể thao, giúp tạo ra vị trí ngồi thoải mái và ổn định cho người lái xe. Cụm yên xe bao gồm các bộ phận sau:

• Yên xe.
• Cọc yên.

YÊN XE

Yên xe là bộ phận quan trọng trên xe đạp được sử dụng để người lái xe ngồi khi điều khiển xe. Thông thường, yên xe được làm bằng da PU thể thao, với tính năng chống bẩn. Tuy nhiên, trên một số loại xe đạp cao cấp, yên xe được làm bằng da thật, tạo nên vẻ đẹp sang trọng cho xe.

Để tăng sự thoải mái khi di chuyển, yên xe càng êm thì càng tốt. Vì vậy, để đáp ứng nhu cầu của người dùng, có sẵn một loại phụ kiện bọc yên xe, giúp tăng cường sự êm ái cho người ngồi.

CỌC YÊN

Cọc yên là bộ phận đỡ cho yên xe, vừa là bộ phận giúp tăng giảm chiều cao của yên xe. Cọc yên xe đạp đa phần được làm bằng hợp kim nhôm. Một số mẫu xe cao cấp có phần cọc yên làm bằng carbon. Người dùng có thể điều chỉnh tăng giảm chiều cao cọc yên để có chiều cao xe phù hợp với mình.

BÀN ĐẠP

Bàn đạp (Pedal) là bộ phận chính mà người dùng truyền lực để đạp và tạo lực đẩy để di chuyển xe. Bàn đạp thường được gắn trên trục bánh xe và có thể được điều chỉnh để phù hợp với chiều cao của người lái xe. Thông qua bộ chuyển động, lực đạp của người dùng tạo nên chuyển động cho xe. Bàn đạp được làm chủ yếu bằng hợp kim nhôm hoặc thép không gỉ, cho độ bền cao. Bàn đạp xe đạp có nhiều loại, nhưng phổ biến hiện nay là hai loại sau:

Bàn đạp phẳng: Bàn đạp phẳng là loại bàn đạp trên xe đạp được thiết kế với mặt phẳng rộng, đây là dạng bàn đạp cơ bản thường thấy ở mọi loại xe đạp khi xuất xưởng. Loại bàn đạp này có kích thước lớn hơn so với các loại bàn đạp khác, giúp tăng độ bám và tạo sự thoải mái cho người lái xe khi đạp. Người dùng có thể sử dụng bàn đạp này mà không cần bất kỳ yêu cầu nào. Bàn đạp này có thể sử dụng cùng rất nhiều loại giày dép khác nhau.

Bàn đạp giày cá (clipless): Bàn đạp giày cá là loại bàn đạp trên xe đạp được thiết kế để sử dụng cùng với giày đạp, thường là giày đạp địa hình (MTB) hoặc giày đạp đường trường (road cycling shoes). Loại bàn đạp này có hai phần. Phần một là cơ chế bàn đạp nhỏ với cơ chế khoá lẫy (lò xo). Phần hai là một miếng chêm được gắn vào giày của bạn, gọi là “cá”. Điều kiện sử dụng bàn đạp này là người dùng phải có mội đôi giày đạp xe chuyên dụng, có khả năng gắn “cá”, và cũng phải phù hợp với loại bàn đạp được sử dụng. Vì vậy nên chi phí để sử dụng loại bàn đạp này khá tốn kém. Ưu điểm của loại bàn đạp này là giúp xe và người dùng trở thành một thể hợp nhất, lực đạp và tốc độ nhanh, ổn định. Loại bàn đạp này đuọc rất nhiều người dùng xe đạp thể thao ưa chuộng.

CỤM TAY LÁI

Cụm tay lái được sử dụng để điều khiển hướng đi của xe đạp và giữ thăng bằng khi di chuyển. Cụm tay lái gồm các bộ phận sau:

GHI ĐÔNG

Ghi đông là bộ phận điều hướng của xe, được sử dụng để điều khiển bánh xe trước giúp xe di chuyển đúng hướng. Ghi đông còn là nơi dùng để lắp cần phanh (thắng xe), cần sang số hay chuông xe đạp. Ngoài ra, người dùng còn có thể treo một số phụ kiện như đèn pin, đồng hồ …. lên ghi đông trong quá trình di chuyển. Ghi đông thường được làm bằng hợp kim nhôm hoặc bằng carbon, nhẹ và có tính đàn hồi tốt, giúp tăng cường hiệu suất đạp xe. Ngoài ra, ghi đông còn có thể được thiết kế với nhiều phụ kiện khác như bàn đạp tay, cần gạt phanh và cần chuyển tốc, tuỳ thuộc vào giá thành của chiếc xe.

PÔ TĂNG

Pô tăng là bộ phận kết nối giữa ghi đông và khung xe. Pô tăng có độ dài phù hợp sẽ giúp người dùng điều khiển xe cảm thấy thoải mái và có sự cân bằng tốt. Giống như ghi đông, pô tăng cũng được làm từ nhiều loại chất liệu tuỳ vào giá thành của xe đạp.

BỘ CHUYỂN ĐỘNG (HAY BỘ TRUYỀN ĐỘNG)

Bộ chuyển động (groupset) cũng là một bộ phận chính của xe đạp, cùng với khung sườn xe. Bộ chuyển động gồm nhiều bộ phận ghép lại với nhau. Tuy nhiên tuỳ loại mà số lượng bộ phận của mõi bộ lại khác nhau. Một bộ groupset tiêu chuẩn bao gồm các bộ phận sau:

• Xích xe.
• Bộ phanh trước/sau.
• Đùi đĩa.
• Chuyển líp.
• Chuyển đĩa.
• Tay đề số.
• Trục giữa.

Bộ chuyển động là một phần quan trọng trên xe đạp và có thể đến từ nhiều thương hiệu khác nhau. Các thương hiệu nổi tiếng về bộ chuyển động trên xe đạp bao gồm:

• Shimano: Là thương hiệu đến từ Nhật Bản, Shimano là một trong những nhà sản xuất bộ chuyển động hàng đầu trên thế giới. Shimano cung cấp các loại bộ đề chuyển tốc, bộ líp và các phụ kiện khác để phù hợp với nhiều mục đích sử dụng và kiểu dáng xe đạp.
• SRAM: SRAM là một thương hiệu đến từ Mỹ, chuyên sản xuất các bộ chuyển động cho xe đạp địa hình. SRAM cung cấp các bộ đề chuyển tốc, bộ líp và bộ giò đĩa với nhiều tùy chọn tốc độ và tính năng.

NHỮNG LƯU Ý KHI BẢO DƯỠNG XE ĐẠP

VỚI HỆ THỐNG CHUYỂN ĐỘNG

Nếu bạn thường xuyên sử dụng xe đạp trên địa hình bằng phẳng, thì bạn cần thay sên xích khoảng 4000 km một lần. Sau khi đã thay 3 lần sên xích, thì nên thay cả líp. Điều này giúp đảm bảo bộ chuyển động của xe đạp hoạt động trơn tru và đạt hiệu suất tối ưu. Khi sử dụng xe đạp dưới mưa, bạn cần vệ sinh toàn bộ đĩa và líp để đảm bảo rằng bộ truyền động luôn khô ráo và loại bỏ hết bùn đất, giúp bảo vệ bộ chuyển động khỏi các tác động tiêu cực của môi trường.

VỚI LỐP XE

Thường thì, sau khi đi được khoảng 5000 - 7000 km, bạn nên thay lốp xe một lần để đảm bảo an toàn và hiệu suất khi sử dụng xe. Tuy nhiên, tuổi thọ của mỗi lốp sẽ phụ thuộc vào quãng đường đi được và cách bạn sử dụng xe. Vì vậy, bạn cần quan sát kỹ trạng thái của lốp xe và thay thế khi thấy cần thiết. Để đảm bảo chất lượng và bền bỉ cho lốp xe của bạn, bạn nên lựa chọn những thương hiệu lốp uy tín và chất lượng để sử dụng. Việc chọn lựa lốp xe phù hợp và thay thế định kỳ là rất quan trọng để đảm bảo an toàn và tiết kiệm chi phí cho việc sửa chữa xe.

VỚI HỆ THỐNG PHANH XE

Để đảm bảo an toàn khi sử dụng xe đạp, bạn cần bảo dưỡng hệ thống phanh thường xuyên. Khi bạn thường xuyên sử dụng xe đạp trên địa hình dốc hoặc trong điều kiện thời tiết mưa nhiều, bạn cần thay thế hệ thống phanh của xe đạp khoảng 3 tháng một lần để đảm bảo sự an toàn và hiệu suất phanh tối ưu. Tuy nhiên, khi sử dụng xe đạp trên địa hình bằng phẳng và không sử dụng phanh nhiều, bạn có thể thay thế hệ thống phanh một lần sau khoảng 3 năm sử dụng. Việc bảo dưỡng hệ thống phanh thường xuyên là rất quan trọng để đảm bảo an toàn và tránh các sự cố không đáng có khi sử dụng xe đạp.

MỘT SỐ LƯU Ý KHÁC

ĐẢM BẢO CHO XE LUÔN KHÔ RÁO

Giữ cho chiếc xe đạp luôn sạch sẽ và khô ráo là cách tốt nhất để tăng tuổi thọ của sản phẩm. Vì vậy, sau mỗi lần đi mưa hoặc trong điều kiện thời tiết ẩm ướt, bạn nên rửa xe đạp bằng nước và lau khô để tránh sự phát triển của rỉ sét và các vấn đề khác liên quan đến độ ẩm. Ngoài ra, bạn cũng nên vệ sinh xe đạp khoảng 1 tuần/lần để loại bỏ những vết bẩn cứng đầu bám ở những góc xe. Việc làm sạch và bảo quản xe đạp đúng cách sẽ giúp tăng tuổi thọ và hiệu suất của sản phẩm, đồng thời giữ cho nó luôn sáng bóng và đẹp mắt.

ĐỊNH KỲ KIỂM TRA HỆ THỐNG PHANH - LỐP XE

Hai bộ phận thường gặp sự cố nhất khi sử dụng xe đạp là phanh và bánh xe. Vì vậy, trước khi sử dụng xe, bạn cần kiểm tra phanh và dây phanh định kỳ để đảm bảo an toàn cho xe. Đồng thời, bạn cũng cần điều chỉnh hơi của bánh xe để phù hợp với điều kiện sử dụng. Tuy nhiên, bạn không nên bơm bánh qua căng hoặc quá nới, vì điều này có thể dẫn đến các sự cố không đáng có. Bơm bánh quá căng có thể dẫn đến nổ lốp xe, trong khi bơm bánh quá nới có thể ảnh hưởng đến hiệu suất vành xe, khiến cho xe không thể đạt tốc độ tối đa. Vì vậy, bạn cần kiểm tra và điều chỉnh hơi của bánh xe đúng cách để đảm bảo an toàn và hiệu suất khi sử dụng xe.

BẢO TRÌ XÍCH LÍP THƯỜNG XUYÊN

LƯU Ý CÁC VẾT TRẦY XƯỚC CỦA XE

Các vết trầy trên khung xe đạp có thể gây ra rỉ sét và làm giảm tuổi thọ của xe. Vì vậy, khi phát hiện xe có vết xước, bạn cần chủ động xử lý sớm để tránh những hậu quả xấu về sau. Bạn có thể sử dụng các loại bảo vệ cho khung xe như keo dán hoặc sơn chống rỉ để bảo vệ khung xe khỏi các tác động bên ngoài. Nếu vết trầy quá lớn, bạn nên sửa chữa bằng cách sơn lại khung xe hoặc thay thế khung mới để đảm bảo an toàn và tuổi thọ cho xe.

LỰA CHỌN CƠ SỞ BẢO DƯỠNG XE UY TÍN

Bạn nên chọn những địa chỉ uy tín để bảo dưỡng xe đạp, thời gian khoảng 6 tháng - 12 tháng/lần tùy theo tần suất sử dụng xe đạp của bạn. Những nơi này sẽ giúp bạn phát hiện kịp thời những bộ phận bị hỏng và kiểm tra kĩ tình trạng xe đạp hiện tại bởi những người thợ có kỹ thuật lành nghề.

Bảo dưỡng xe ở đâu uy tín? Bảo dưỡng xe uy tín ở hệ thống xe đạp Somings - đơn vị phân phối và bảo dưỡng xe đạp uy tín tại Việt Nam. Tại đây bạn sẽ được các kỹ thuật viên lành nghề giúp chẩn đoán lỗi xe, đưa ra những giải pháp phù hợp với chi phí hợp lý nhất. Đặc biệt khi mua xe đạp tại Somings chúng tôi, bạn không phải lo chuyện bảo dưỡng vì chúng tôi hỗ trợ bảo trì trọn đời cho bạn.

TẠM KẾT

Tóm lại, bảo dưỡng và bảo quản xe đạp đúng cách là rất quan trọng để đảm bảo an toàn và tuổi thọ cho xe. Việc hiểu rõ về các bộ phận cấu tạo nên xe đạp thể thao cũng giúp bạn có thể tự bảo trì và sửa chữa xe đạp của mình một cách hiệu quả. Nếu bạn còn phân vân hoặc cần hỗ trợ trong việc chọn mua, bảo dưỡng hay sửa chữa xe đạp, Somings Việt Nam luôn sẵn lòng hỗ trợ bạn. Cảm ơn bạn đã đọc bài viết và chúc bạn tìm được chiếc xe đạp phù hợp với nhu cầu của mình.

Xem thêm các sản phẩm xe đạp của Somings Việt Nam: TẠI ĐÂY