Lương hưu là gì? Những quy định về chế độ hưu trí cần lưu ý

Lương hưu là gìvà cách tính bình quân tiền lương hưu mỗi tháng như thế nào là điều được rất nhiều người lao động quan tâm. Mức lương hưu tối thiểu cho người tham gia đủ BHXH tự nguyện là bao nhiêu? Độ tuổi nghỉ hưu năm 2023 của nam và nữ có giống nhau không? Mời bạn đọc bài viết dưới đây của Tanca nhé.

Lương hưu là gì?

Chế độ hưu trí - lương hưu - là thủ tục và khoản phí trả cho người lao động khi đã đến tuổi nghỉ hưu (hết tuổi lao động) theo quy định của pháp luật.

Chế độ này sẽ giúp đảm bảo rằng những người lao động lớn tuổi có các chi phí cần thiết để chi trả cho các nhu cầu sống cơ bản và chăm sóc sức khỏe của họ.

Bạn sẽ được hưởng lương hưu nếu trước đó bạn đã đóng bảo hiểm xã hội.

Xem thêm: Compensation là gì?

Ý nghĩa của quỹ hưu trí là gì?

Mục đích của lương hưu là một trong những hệ thống dành cho người lao động, là đối tượng được nhà nước quan tâm hàng đầu.

Chế độ nghỉ hưu có tầm quan trọng rất lớn đối với nhân viên. Tiền lương hưu giúp những người lao động không có thu nhập trang trải chi phí sinh hoạt và đáp ứng các nhu cầu của cuộc sống.

Xem thêm: Phụ cấp lương là gì? Gồm những loại nào?

Bao nhiêu tuổi được nhận lương hưu?

Trước khi Bộ luật Lao động 2019 có hiệu lực, tuổi nghỉ hưu được quy định:

• Đối với lao động nam: 60 tuổi
• Đối với nhân viên nữ: 55 tuổi

Tuy nhiên, sau khi Bộ luật Lao động 2019 có hiệu lực, tuổi nghỉ hưu được nâng lên từ ngày 01/01/2021 như sau:

• Đối với lao động nam: Đủ 60 tuổi 03 tháng, cứ mỗi năm được cộng thêm 03 tháng cho đến năm 2028 đủ 62 tuổi.
• Đối với lao động nữ: Đủ 55 tuổi 04 tháng, 1 năm sẽ tăng thêm 04 tháng đến khi đủ 60 tuổi vào 2035.

Vì vậy, người lao động đáp ứng các điều kiện sử dụng nêu trên họ sẽ được hưởng lương hưu và có thêm điều kiện để hưởng lương hưu là đóng bảo hiểm cho đủ 20 năm. Ngoài ra, một số trường hợp đặc biệt sẽ được xem xét khi sử dụng lương hưu, có thể tham khảo tại Bộ luật Lao động 2019.

Xem thêm: Lương khoán là gì?

Làm sao để có lương hưu cao

Số tiền lương hưu tỷ lệ thuận với số tiền đóng và thời gian đóng BHXH. Nghĩa là mức đóng BHXH càng cao, thời gian càng dài thì lương hưu càng cao.

Khi tính mức lương hưu, tiền lương đóng bảo hiểm xã hội làm căn cứ tính lương hưu của người lao động được điều chỉnh.

Trường hợp người lao động đóng bảo hiểm xã hội theo chế độ tiền công do người sử dụng lao động thiết lập thì căn cứ để tính tiền công bình quân tháng làm cơ sở đánh giá đóng bảo hiểm xã hội là tiền công đã đóng bảo hiểm xã hội, theo quy định của Chính phủ chỉ số giá tiêu dùng từng thời kỳ.

Trước đây, mức lương hưu thường được tăng dựa trên cơ sở chỉ số giá tiêu dùng tăng, tăng trưởng kinh tế hợp với ngân sách nhà nước và Quỹ BHXH.

Xem thêm: Lương cơ bản là gì?

Cách tính lương hưu năm 2023

Cách tính lương hưu hàng tháng

Sau khi đáp ứng các điều kiện trên thì cách tính lương hưu như sau:

Lương hưu hàng tháng = tiền lương đóng bảo hiểm bình quân * tỷ lệ hưởng lương hưu.

Trong đó:

Tỷ lệ hưởng lương hưu cụ thể với từng trường hợp sau (tính đến năm 2019):

Người lao động nữ:

• Tỷ lệ hưởng lương hưu = 45% + (thời gian đóng BHXH - 15 năm) * 2%

Người lao động nam:

• Lương hưu từ 1/1/2018: Tỷ lệ hưởng lương hưu = 45% + (Thời gian đóng BHXH - 16 năm) * 2%
• Nghỉ hưu từ 01/01/2019: Tỷ lệ hưởng lương hưu = 45% + (Thời gian đóng Bảo hiểm Tổ quốc - 17 năm) * 2%
• Nghỉ hưu từ 1/1/2020: Tỷ lệ hưởng lương hưu = 45% + (Thời gian đóng BHXH - 18 năm) * 2%
• Nghỉ hưu từ 01/01/2021: Tỷ lệ hưởng lương hưu = 45% + (Thời gian đóng BHXH - 19 năm) * 2%
• Nghỉ hưu từ 01/01/2022: Tỷ lệ hưởng lương hưu = 45% + (Thời gian BHTN - 20 năm) * 2%

Bình quân tiền lương tháng khi tham gia BHXH

Mức trung bình này sẽ thay đổi theo từng trường hợp.

Tiền lương bình quân = (Tổng tiền lương tháng đóng BHXH theo quy định của nhà nước + Tổng tiền lương tháng đóng theo chế độ đóng của người sử dụng lao động)/Tổng số tháng đã đóng BHXH.

Theo quy định về sử dụng lương hưu, mức lương hưu cơ sở năm 2021 sẽ giữ nguyên ở mức 1,49 triệu đồng. Do đó, đây cũng là mức thấp nhất mà nhân viên có thể nhận được mỗi tháng.

Đối với những người nghỉ hưu trước một độ tuổi nhất định

Trường hợp này được định nghĩa trong khoản 3 của Điều 56 của Luật Bảo hiểm xã hội 2014, tóm tắt như sau:

• Nếu nghỉ hưu trước tuổi thì mỗi năm nghỉ hưu sớm tỷ lệ hưởng lương hưu giảm đi 2%.
• Đối với thời gian nghỉ hưu lẻ đến đủ 6 tháng tính giảm 1%, trên 6 tháng không tính giảm do nghỉ hưu trước tuổi.

Ngoài các trường hợp trên, các điều kiện khác như suy giảm chức năng lao động từ 61% trở lên, NLĐ làm việc trong môi trường độc hại, nguy hiểm… có thể tham khảo thêm tại BLLĐ 2019.

Ví dụ về cách tính lương hưu

Ví dụ 1: Ông A đã đóng BHXH được 26 năm. Theo quy định hiện hành thì đến tháng 5/2025, ông A sẽ đủ tuổi nghỉ hưu. Tuy nhiên, đến năm 2023 ông A muốn nghỉ hưu thì làm thủ tục nghỉ hưu trước tuổi. Trường hợp ông A được nghỉ hưu sớm và bị giảm tỷ lệ hưởng lương hưu trước tuổi thì tỷ lệ hưởng lương hưu của ông A được tính như sau:

• 19 năm đầu đóng BHXH: Hưởng 45%
• 07 năm đóng góp BHXH còn lại: 07 x 2% = 14%
• Thời gian ông A nghỉ hưu trước 02 tuổi nên ông A bị trừ: 02 x 2% = 4%

Tổng tỷ lệ hưởng lương hưu của ông A = 45% + 14% - 4% = 55%

Như vậy, mức lương hưu hàng tháng của ông A = 55% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.

Ví dụ 2: Bà D bị suy giảm 62% khả năng lao động, nghỉ việc và hưởng lương hưu từ tháng 02 năm 2022. Tính đến thời điểm nghỉ hưu khi bà 51 tuổi 10 tháng thì bà có 26 năm đóng BHXH. Mức lương hưu bà D được hưởng được xác định trong trường hợp bị suy giảm khả năng lao động:

• 15 năm trả BHXH = 45%
• 11 năm đóng góp BHXH còn lại: 11 x 2% = 22%

Nếu bà D nghỉ hưu đúng tuổi thì sẽ được hưởng: 45% + 22% = 67% mức bình quân tiền lương của tháng đóng BHXH.

Tuy nhiên, bà D. đề nghị xin nghỉ hưu sớm khi mới 51 tuổi 10 tháng (bình thường nghỉ trước tuổi bình thường 55 tuổi 08 tháng là 3 năm 10 tháng) và bị suy giảm khả năng lao động nên mức hưởng đã trừ: (3 x 2%) + 1% = 7%.

Tổng mức bà D hưởng lương hưu khi nghỉ hưu trước tuổi là: 67% - 7% = 60%.

Do đó, bà D sẽ được hưởng lương hưu hàng tháng bằng 60% mức bình quân tiền lương tháng đã trừ bảo hiểm xã hội.

Quy định, cách tính lương hưu bình quân 5 năm cuối

Trường hợp người lao động tham gia BHXH từ ngày 01/01/1995:

• Hưu trí = Tổng tiền lương đóng BHXH trong 5 năm/60 tháng gần nhất

Trường hợp người lao động tham gia BHXH từ ngày 01/01/1995 đến ngày 31/12/2000:

• Hưu trí = Tổng tiền lương đã đóng vào Bảo hiểm Quốc gia trong 6 năm/60 tháng gần nhất

Khi người lao động tham gia BHXH từ ngày 01/01/2001 đến ngày 31/12/2006:

• Hưu trí = Tổng tiền lương đã đóng vào Bảo hiểm Quốc gia trong 8 năm/60 tháng qua

Trường hợp người lao động tham gia BHXH từ ngày 01/01/2007 đến ngày 31/12/2015:

• Hưu trí = Tổng tiền lương đã đóng vào Bảo hiểm Quốc gia trong 10 năm/60 tháng qua

Trường hợp người lao động tham gia BHXH từ ngày 01/01/2016 đến ngày 31/12/2019:

• Hưu trí = Tổng tiền lương đã đóng vào Bảo hiểm Quốc gia trong 15 năm/60 tháng qua

Khi người lao động tham gia BHXH tự nguyện từ ngày 01/01/2020 đến ngày 31/12/2024:

• Hưu trí = Tổng tiền lương đã đóng vào Bảo hiểm Quốc gia trong 20 năm/60 tháng qua

Đóng bảo hiểm xã hội bao nhiêu năm thì hưởng lương hưu

Về thời điểm đóng BHXH cho đến khi nghỉ hưu, theo quy định tại Điều 73 của Luật Bảo hiểm Xã hội 2014 quy định rằng:

• Với người lao động được hưởng lương hưu khi đủ tuổi nghỉ hưu (nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi) và có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên.
• Khi người lao động đủ điều kiện hưởng nhưng chưa đóng đủ thời gian tham gia BHXH thì được đóng cho đến khi đủ thời gian nhất định để được hưởng chế độ hưu trí.
• Để được hưởng lương hưu, người lao động phải chuẩn bị đầy đủ hồ sơ theo quy định và nộp cho tổ chức BHXH tỉnh hoặc tỉnh/thành phố nơi đóng BHXH.

Trong thời hạn 20 ngày, kể từ ngày nộp đủ hồ sơ, cơ quan bảo hiểm sẽ giải quyết và tổ chức chi trả lương hưu hàng tháng cho người lao động. Nếu hồ sơ bị từ chối, người lao động sẽ nhận được văn bản trả lời rõ ràng về lý do.

Kết

Trên đây là giải đáp cho câu hỏi lương hưu là gì và cách tính lương hưu chuẩn nhất. Hy vọng với những gì Tanca chia sẻ, sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về chế độ hưu trí hiện tại của Việt Nam. Cảm ơn vì bạn đã đọc bài viết của chúng tôi.